Beslenme sorunlarının tedavisi ve önlenmesi amacıyla diyetin desteklenmesi ve besinlerin zenginleştirilmesi hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerde yaygın olarak kullanılan girişimsel yöntemlerdir. Besin desteği (supleman) ,vücudun ihtiyacı olan vitamin ve minerallerin yüksek dozlara karşılık gelen miktarlarının hap,kapsül,şurup ,solüsyon,içecek şeklinde kullanılabilir formları olarak tanımlanmaktadır. Sağlıklı yeterli ve dengeli bir beslenmede besin desteğine ihtiyaç yoktur. Besin destekleri genel olarak vitaminler,mineraller, amino asitler, esansiyel yağ asitleri,posa, çeşitli bitkiler ve bunların ekstrelerini de kapsar.
Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından ortaklaşa oluşturulmuş olan Kodeks Alimentarius Komisyonu (CAC) ,tüketici sağlığını korumak ve uygulamanın iyi niyet ilişkileri içerisinde yapılmasını sağlamak amacıyla bir seri genel ve özel gıda güvenliği standartlarını oluşturmaktadır. Bu standartların yasal bir bağlayıcılığı olmamasına rağmen önemi artmaktadır.
Besin desteği (suplemantasyon ) bireye yönelik bir uygulamadır. Bunların kullanım amacı normal diyetle alınamayan besin öğelerini takviye etmektir. Yetersiz ve dengesiz bir diyeti telafi etmek için kullanılan besin desteklerinin hastalıklardan korunmadaki etkisi kanıtlanmamıştır. Toplumda bazı gruplar değişik fizyolojik, psikolojik ve sosyo ekonomik etkenler nedeni ile besin değeri düşük olan besinlerle ya da tek besine dayalı olarak beslenmek durumundadır. Bu yüzden bazı besin öğelerinin yetersizliği görülebilir. Besin desteklerini, yeterli ve dengeli beslenemeyen bebek ve çocuklar, yetişkinler ve yaşlılar ( Örneğin Kalsiyum ve D vitamini yetersizliğini önlemek) özellikle hiçbir hayvansal gıda tüketmeyen vejeteryanlar, gebe ve emzikli kadınlar (demir, folat, B12 vb.) , uzun süre ilaç kullananlar (antiasitler ,antibiyotikler, diüretikler, laksatifler ), besin alımını engelle yen alerjik hastalığı olanlar, diyaliz hastaları, bazı özel durumları olanlar ( menapoz sonrası, sigara kullananlar ,demir yetersizliği anemisi olanlar ) kan değerleri dikkate alınarak sağlık uzmanı önerisin de kullanabilirler . Bazı kronik hastalıklarda ve kanser hastalarında omega 3 yağ asitleri, çinko, selenyum, A, C,E vitaminleri önerilebilmektedir.
Besin destekleri ezbere, kulaktan dolma bilgilerle alınmamalıdır . Diğer kullandığınız ilaçlarla etkileşime girip sağlık açısından telafisi zor durumlar yaratabilir. Kısacası besin destekleri sağlık profesyonellerine danışılma dan kullanılmamalıdır.
Hepinize sağlık ve başarı dolu bir hafta diliyorum.
* Kaynak : Besin Destekleri Kullanılmalı mı?
Prof.Dr. Gülden Pekcan - Dr. Dyt. Nilüfer Acar Tek (2012- Ankara) faydalanılmıştır.
YORUMLAR